Με αφορμή κάποιες ελιτιστικές παρεκτροπές οι οποίες παρατηρούνται τελευταία στον «εθνικοσοσιαλιστικό χώρο» αναδημοσιεύεται τμήμα ενός αξιόλογου άρθρου το οποίο αναρτήθηκε για πρώτη φορά στον ιστότοπο Resist to Exist. Το άρθρο περιέχει αναφορές από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα, η οποία για πολλούς προσιδιάζει αρκετά σε ένα ιδανικό εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς. Σαν θεωρία ο εθνικοσοσιαλισμός παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την πλατωνική φιλοσοφία ενώ για ακραιφνείς εθνικοσοσιαλιστές ιδεολόγους όπως και για κρατικούς αξιωματούχους του Τρίτου Ράιχ ο Έλληνας φιλόσοφος αποτελούσε σημείο αναφοράς. Στο ακόλουθο κείμενο παρουσιάζεται η απόρριψη του Πλάτωνα για κάθε μορφή ελιτισμού, εγωϊσμού και ματαιοδοξίας. Το ακριβώς ίδιο ισχύει και για τον εθνικοσοσιαλισμό ο οποίος είναι φύσει ριζοσπαστικός, επαναστατικός και έχει ως κεντρικό σκοπό τον αγώνα υπέρ του συνόλου. Συνεπώς ο οποιοσδήποτε διαπνέεται από αστική έπαρση και φιλελεύθερη αντικοινωνική αλαζονεία η οποία τον εμποδίζει να ασχοληθεί με την «ηλίθια πλέμπα» δεν έχει καμία σχέση μαζί του. Μόνο ως προβοκάτσια και υπηρεσία στον εχθρό μπορεί να λογιστεί η προσπάθεια να αποσυρθούν νέοι άνθρωποι από τον αγώνα και να αρκεστούν στην «καλλιέργεια του ευατού τους». Ο Πλάτωνας πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια τα εξήγησε καλύτερα από όλους:
ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
«Το γεγονός ότι πραγματεύσεις των Αρχαίων Ελλήνων παραμένουν πάντα επίκαιρες αποδεικνύεται περίτρανα από το παρακάτω κείμενο. Ο Πλάτωνας, συζητώντας με τον Γλαύκο, έχοντας ήδη περιγράψει την ιδανική για εκείνα τα χρόνια πολιτεία, συνδιαλέγεται το ζήτημα της διοίκησης αυτής της πόλης.
«Τότε; Δεν είναι φυσικό, είπα εγώ, και δεν συνάγεται κατανάγκην από όσα έχουμε πει ότι άνθρωποι αμόρφωτοι, δίχως καμιά εμπειρία της αλήθειας, δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να διοικήσουν ικανοποιητικά μια πολιτεία ούτε, επίσης, άνθρωποι αφημένοι να περνούν ως το τέλος τη ζωή τους μελετώντας; Οι πρώτοι επειδή δεν έχουν θέσει ένα στόχο προς τον οποίο θα πρέπει να κατατείνουν όλες οι πράξεις τους -οι ιδιωτικές και οι δημόσιες- οι δεύτεροι επειδή από δική τους προαίρεση δεν πρόκειται να ασχοληθούν με τίποτε πρακτικό, καθώς θα νομίζουν ότι έχουν μεταφερθεί -ζωντανοί ακόμη- στα νησιά των μακάρων!
Δίκιο έχεις, είπε.».
Ο Πλάτων αποκλείει, αρχικά, από την διοίκηση της πόλης τους απαίδευτους. Οι απαίδευτοι άνθρωποι, εκτός του ότι δεν έχουν την ικανότητα να αναλάβουν ένα τέτοιο βάρος, είναι ευτυχισμένοι με την εξασφάλιση των βασικών υλικών τους αναγκών, αδιαφορώντας για την πνευματική καλλιέργεια και τα κοινά. Είναι προφανές πως ένας άνθρωπος χωρίς παιδεία και μια σαφή φιλοσοφία ζωής δεν μπορεί να οργανώσει τα πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και στρατιωτικά ζητήματα μίας πόλης/έθνους.
Επόμενο βήμα του Πλάτωνα είναι να αποκλείσει από εν δυνάμει βασιλείς τους «βιβλιοφάγους» της εποχής του. Αυτή η μικρή ομάδα ανθρώπων είχε αφιερώσει, όπως μας λέει, τη ζωή της στην διαρκή απόκτηση γνώσεων. Για τον Πλάτωνα, αυτοί, παρ’ όλο που είναι πιο ικανοί για την ανάληψη της αρχής αποκλείονται μαζί με τους απαίδευτους μιας και οικειοθελώς δεν ασχολούνται με τα πρακτικά ζητήματα της ζωής και κατά συνέπεια της πόλης. «Ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν» καθώς έχουν την εντύπωση ότι ζουν στα νησιά των Μακάρων! Απολαμβάνουν τις πνευματικές ηδονές που τους προσφέρουν οι ατελείωτες (θεωρητικά) γνώσεις τους, αδιαφορώντας προκλητικά για τους Συμπολίτες τους.
Είναι εναργές πως σε όλη την ιστορία του ανθρώπου οι ανόητοι αποτελούσαν το αμόνι και πλούσιοι το σφυρί της τύχης του κοινωνικού συνόλου και αυτό δεν δύναται να αλλάξει.
Παράλληλα, όμως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την ύπαρξη ανθρώπων που έχουν γνωρίσει ένα μέρος της αλήθειας, αλλά που πλέον φυγοπονούν στον ζεστό τους καναπέ. Σε αυτούς πέφτουν και οι μεγαλύτερες ευθύνες κατά των Πλάτωνα, καθώς παρ’ όλο που μπορούν να βγάλουν τους συμπολίτες τους από την λήθη, προτιμούν να κρύβονται και να μην κοπιάζουν. Θεωρούν ντροπή και ηθική έκπτωση την ενασχόληση με την λαϊκή βάση και τα προβλήματα που απασχολούν την δημόσια ζωή. Θεωρούν ξεπεσμένους τους ανθρώπους που υπολείπονται σε γνώσεις. Θλιβερούς πληβείους που αυτοί οι «ελιτιστές» απαξιούν να «διδάξουν»!
Φροντίζουν να αποφεύγουν τις ψυχικές, κοινωνικές και νομικές φθορές της ενεργής συμμετοχής με την πολιτική και αντ’ αυτού τρέφουν τον υπέρμετρο εγωισμό τους με όλο και περισσότερα βιβλία. Κουνώντας επιδεικτικά το δάχτυλο, κηρύττοντας το «ποίημα» της καταστροφής με την ματαιόδοξη ελπίδα να βγουν αληθινοί! Ετσι ώστε στο τέλος, πάνω απ’ τα συντρίμμια του ελληνισμού, να πουν εμφατικά: «Σας τα έλεγα Εγώ!»…
Δεδομένου, λοιπόν, πως μόνο ένας πεπαιδευμένος πολιτικός ηγέτης μπορεί να καθοδηγήσει ορθά ένα έθνος, ο φιλόσοφος τονίζει ότι, οι ικανότεροι των νέων πρέπει να τεθούν υπό πνευματικές και ψυχικές δυσκολίες, προκειμένου να λάβουν την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση.
Η ανώτερη παιδεία που θα αποκομίσουν δεν θα τους επιφέρει ούτε υλικά αγαθά, ούτε κάποιου άλλου είδους ευχαρίστηση. Αντιθέτως, θα τους δεσμεύσει σε μια ζωή που θα υπηρετεί το σύνολο της κοινωνίας. Γιατί η πραγματική ευδαιμονία του (υγιούς) ατόμου επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την ευημερία του συνόλου!
«Το έργο λοιπόν, είπα εγώ, που έχουμε να επιτελέσουμε εμείς, οι θεμελιωτές της πόλης, είναι να υποχρεώσουμε όσους από τη φύση τους είναι προικισμένοι κατά τον καλύτερο τρόπο να προσεγγίσουν εκείνο το μάθημα που προηγουμένως το χαρακτηρίσαμε ως το μέγιστο: να αντικρύσουν το Αγαθό και να βγάλουν εκείνη την ανηφοριά, και σαν ανέβουν και το κοιτάξουν αρκετά, να μην τους επιτρέψουμε αυτό που τώρα επιτρέπεται.
Δηλαδή ποιο;
Το να μένουν, είπα εγώ, εκεί και να μη θέλουν να κατέβουν πάλι δίπλα σ’ εκείνους τους δεσμώτες και να μοιραστούν μαζί τους τούς κόπους και τις τιμές, είτε αυτές είναι τιποτένιες είτε οι σπουδαιότερες.
Μα τότε, είπε, δεν θα τους αδικήσουμε και δεν θα τους κάνουμε να ζουν χειρότερα, ενώ μπορούν να ζήσουν καλύτερα;
Ξέχασες πάλι, είπα εγώ, φίλε μου, ότι το νόμο δεν τον ενδιαφέρει πώς μια ορισμένη τάξη στην πόλη θα γίνει ιδιαίτερα ευτυχισμένη, αλλά αναζητεί τρόπους ώστε η ευτυχία αυτή να πραγματοποιηθεί για όλη την πόλη συνενώνοντας αρμονικά τους πολίτες με την πειθώ αλλά και τον εξαναγκασμό, κάνοντάς τους να δίνουν ο ένας στον άλλο την ωφέλεια που μπορεί καθένας από αυτούς να προσφέρει στο σύνολο και πλάθοντας ο ίδιος ο νόμος τέτοιους άνδρες στην πόλη όχι για να τους αφήνει έπειτα να τραβούν κατα ‘κει που αρέσει στον καθένα αλλά για να τους χρησιμοποιεί ο ίδιος για την ενίσχυση της ενότητας της πόλης.
Σωστά, είπε· το είχα ξεχάσει.
Σκέψου ακόμη, Γλαύκων, ότι δεν πρόκειται να αδικήσουμε τους φιλοσόφους που θα βγάλει η πόλη μας αλλά θα τους πούμε σωστά πράγματα υποχρεώνοντάς τους να φροντίζουν τους άλλους και να τους προσέχουν. Θα τους πούμε δηλαδή ότι εύλογα στις άλλες πόλεις οι φιλόσοφοι όπως αυτοί δεν συμμετέχουν σε βαριά καθήκοντα· γιατί ξεφυτρώνουν από μόνοι τους χωρίς τη σκόπιμη δράση της μιας ή της άλλης πολιτείας, και είναι δίκαιο ό,τι φυτρώνει από μόνο του, χωρίς να χρωστά σε κανέναν την τροφή του, να μην έχει και τη διάθεση να πληρώσει σε κάποιον για τη διατροφή. Εσάς όμως σας αναστήσαμε προς το δικό σας αλλά και το δικό μας το συμφέρον, κάτι σαν οδηγητές και βασιλιάδες σ’ ένα σμήνος μέλισσες, και σας έχουμε δώσει παιδεία πιο καλή και πιο ολοκληρωμένη από εκείνων την παιδεία και σας έχουμε κάνει και στα δύο, στην πολιτική όσο και στη φιλοσοφία, πιο δυνατούς. Ας κατεβείτε λοιπόν, καθένας με τη σειρά του, στον τόπο που μένουν οι άλλοι κι ας συνηθίσετε μαζί μ’ εκείνους κι εσείς να βλέπετε τις σκιές· γιατί όταν το συνηθίσετε, θα διακρίνετε χίλιες φορές καλύτερα απ’ όσο οι δεσμώτες εκεί στη σπηλιά και θα αναγνωρίζετε τα είδωλα ένα προς ένα, τι λογής είναι και ποιανού πράγματος αποτελούν είδωλο, διότι εσείς έχετε δει την αλήθεια των όμορφων, των δίκαιων, των αγαθών πραγμάτων. Κι έτσι θα ‘ναι αληθινή η ζωή που θα ζήσουμε, εμείς κι εσείς, στην πόλη, κι όχι ένα όνειρο, όπως είναι τώρα στις περισσότερες πολιτείες όπου οι άνθρωποι πολεμούν ο ένας τον άλλο για σκιές και ξεσηκώνονται να αρπάξουν την εξουσία, λες και είναι τάχα η εξουσία κανένα μεγάλο καλό. Ενώ, βέβαια, η αλήθεια είναι τούτη: Σε μια πολιτεία όπου όσοι πρόκειται να ασκήσουν εξουσία έχουν ελάχιστα τη διάθεση να εξουσιάζουν, τα πράγματα σ’ αυτή την πολιτεία θα πηγαίνουν περίφημα και δεν θα υπάρχει καμιά αναταραχή, ενώ όπου οι άρχοντες θα έχουν την αντίθετη διάθεση, θα είναι και η κατάσταση των πραγμάτων η αντίθετη.
Βεβαίως, είπε».
«Ξέρεις εσύ, είπα, κανέναν άλλο τρόπο ζωής που να περιφρονεί τα πολιτικά αξιώματα εκτός από τον τρόπο της ζωής του αληθινού φιλοσόφου;
Μα το Δία όχι, είπε εκείνος.
Ωστόσο είναι ανάγκη στην εξουσία να μην ανέρχονται άνθρωποι που έχουν έρωτα για αυτήν· διαφορετικά οι αντίζηλοί τους θα τους πολεμήσουν.
Ασφαλώς.
Ποιους άλλους λοιπόν θα αναγκάσεις να αναλάβουν τη φύλαξη της πόλης παρά εκείνους που έχουν στοχαστεί όσο κανένας άλλος με ποια μέσα κυβερνιέται καλύτερα η πολιτεία και έχουν δοκιμάσει κι άλλες τιμές και έναν τρόπο ζωής καλύτερον από του πολιτικού ηγέτη;
Κανέναν άλλο, είπε.».
Η μεγάλη διαφορά φυσικά με το σήμερα είναι πως ο Πλάτωνας μιλάει για πραγματικούς φιλοσόφους. Για πραγματικούς Αρίστους οι οποίοι, είτε από υπεροψία, είτε από έλλειψης εθνικής συνείδησης, αποφεύγουν τον συγχρωτισμό με το λαό. Παραμένουν στο «βουνό» ιππεύοντας τον κάλαμο. Πόσα συγγράμματα έγραψαν και πόσες σχολές ίδρυσαν οι σημερινοί «ινστρούχτορες»; Πόσες «αλήθειες» ανακάλυψαν;
Εκ του καναπέως προσπαθούν να παρακινήσουν κόσμο να τους ακολουθήσει. Ονειρεύονται και επιδιώκουν αρχηγίες και πρωτιές, αντίθετα με τους αληθινούς φιλοσόφους για τους οποίους μιλάει ο Πλάτων, γι’ αυτό και στρέφονται εναντίον των ανθρώπων της δράσης. Γιατί η δική τους ιδανική «πρωτιά» και «κίνημα» δεν βρίσκεται στον δρόμο, αλλά εντός της θαλπωρής ενός «ζεστού» chatroom ή μιας webcam… Εκεί, παπαγαλίζοντας λόγια σοφών, συναγωνίζονται για τα διαβάσματα τους ως συλλέκτες ιδεών. Μετατρέποντας την Γνώση σε ύλη!
«Η Γνώσης είναι Φωτιά! Γεννιέται στον πόλεμο και στα ανοιχτά μυαλά. Κατακτάται μέσα από θυσίες και μάχες εσωτερικές, που μονάχα οι γενναίοι γνωρίζουν απ’ αυτές. Απαιτεί ανάβαση σε ψηλά βουνά, μα και κατάβαση σε βαθύ τρομακτικά! Η Γνώση δεν είναι για δειλούς γι’ αυτό και το πολύ το διάβασμα είναι για χαζούς. Το καθισιό είναι για σκλάβους και νεκρούς. Για ανθρώπους των «σπηλαίων» σαν αυτούς -τους τάχα ξυπνητούς!»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου